Geschiedenis
22 april 2024Protestantse Kerk
Het kerkgebouw van de Protestantse Gemeente in Hulst is vrij jong. Toen Frederik Hendrik aan het eind van de Tachtigjarige Oorlog in 1645 de stad Hulst innam, werd de tot dan toe katholieke Sint-Willibrorduskerk van de katholieken afgenomen en werd zij de nieuwe protestantse kerk.
Pas in 1807 gelastte Napoleon na herhaaldelijk aandringen van de katholieken dat de kerk en alle bezittingen verdeeld dienden te worden. De kerk werd toen als simultaankerk gebruikt, dat wil zeggen zij was zowel bij de katholieken als bij de protestanten in gebruik. De kerk werd verdeeld door twee muren, gevuld met turf voor de geluidsisolatie, zodat de beide religies elkaar in de eredienst niet zouden storen.
Op 25 oktober 1929 kwam hieraan een einde. De Hervormde Gemeente verkocht hun gedeelte van de Sint-Willibrorduskerk aan de katholieken voor de som van fl. 120.000,-.
Met dit bedrag bouwde men op het terrein van de oude pastorie een nieuwe kleinere hervormde kerk. De eerste steen voor de kerk werd gelegd op 16 juni 1930. In de nieuwe kerk bevinden zich nog een aantal zaken uit de oude basiliek: een preekstoel met Vlaamse houtsnijwerk uit de 17e eeuw, drie in 1659 door Hulsterse families geschonken koperen lichtkronen, een avondmaalstel uit 1753 en een doopvont uit 1872.
Type: Religieus erfgoed
Subtype: Kerk
Datering: 1930
Geschiedenis
Hulst, Houtmarkt 11 – Ned. Herv. Kerk
Algemene gegevens | |
Naam kerk: | |
Genootschap: | PKN |
Provincie: | Zeeland |
Gemeente: | Hulst |
Plaats: | Hulst |
Adres: | Houtmarkt 11 |
Postcode: | 4561 CX |
Inventarisatienummer: | |
Jaar ingebruikname: | 1930 |
Architect: | Wisse, A.P. |
Huidige bestemming: | kerk |
Monument status: | geen |
In Hervormde Ge1930 nam de Nederlands gemeente van Hulst de huidige zaalkerk met zadeldaktoren aan de Houtmarkt in gebruik. De kansel, herenbank, koorhekken en kroonluchters zijn toen meeverhuisd vanuit de huidige R.K. Basiliek St. Willibrordus die schuin tegenover de hervormde kerk staat. Voor 1930 kerkten de N.H. Kerk samen met de R.K. Kerk in de Basiliek. Daarin was destijds een muur ingemetseld, die de twee kerkgenootschappen van elkaar scheidde. Ook hadden ze beide een eigen luidklok. Nadat de hervormden in 1930 hun huidige kerk in gebruik namen, is de basiliek in zijn geheel teruggeven aan de R.K. Kerk. De Hervormde gemeente Hontenisse en de Hervormde gemeente van Hulst zijn 10 september 2006 gefuseerd tot de Protestantse gemeente van de nieuw gevormde gemeente Oosthoek. De kerkdiensten worden afwisselend gehouden in de NH kerk van Hulst en de NH kerk van Kloosterzande, het kerkgebouw van de voormalige Hervormde gemeente Hontenisse.
De Protestantse kerk, aan Houtmarkt 11, werd in 1930 ingewijd. Ze verving de Willibrordusbasiliek, die naar de katholieken overging. Delen van het interieur van de toenmalige Willibrordusbasiliek, te weten de kansel uit het midden van de 17e eeuw, de herenbank, kroonluchters en koorhekken, verhuisden mee. Het voormalige orgel stamt uit 1971 en werd vervaardigd door de firma Fama & Raadgever. Het is een bakstenen gebouw in expressionistische stijl, voorzien van een slanke toren met zadeldak, en ontworpen door A.P. Wisse.
Hulst, Protestantse Kerk
Protestantse Kerk Hulst-Hontenisse – Houtmarkt 11
Kerkgebouw
In 1930 werd aan de Houtmarkt in Hulst onder leiding van architect A.P. Wisse een nieuwe hervormde kerk gebouwd. Tot dan toe kerkten de hervormden in een afgescheiden deel van de Basiliek Heilige Sint Willibrordus.
Voormalig orgel
Na de bouw van een nieuwe kerk voor de Hervormde Gemeente van Hulst, bouwde de firma A.S.J. Dekker uit Goes in 1930 een éénklaviers orgel met aangehangen pedaal voor deze kerk.
De dispositie van het Dekker-orgel (1930): | ||
Manuaal: Bourdon Prestant Holpijp Viool Voix Céleste Octaaf |
16 voet 8 voet 8 voet 8 voet 8 voet 4 voet |
|
Werktuiglijke registers Koppel Pedaal-Manuaal Superoctaafkoppel |
Overige gegevens: Manuaalomvang: C-f”’ Pedaalomvang: C-d’ Stemming: Evenredig zwevend Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: pneumatische kegelladen |

Nadat het Dekker-orgel diverse gebreken begon te vertonen, werd in 1971 besloten een nieuw orgel te laten bouwen. Het Dekker-orgel werd gesloopt.
Fama & Raadgever-orgel
Nadat het oude Dekker-orgel niet meer voldeed, werd het in 1971 afgebroken en vervangen door een eenklaviers instrument van de firma Fama & Raadgever. Dit was in 1971 gebouwd als tijdelijk orgel voor de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Bas Wijnands was adviseur bij de overplaatsing naar Hulst. Een identiek orgel bevindt zich in de Dorpskerk te Biggekerke.
De dispositie van het Fama & Raadgever-orgel (1971): | ||
Manuaal: Holpijp bas/disc. Prestant Roerfluit bas/disc. Octaaf Mixtuur bas/disc. Sesquialter disc. |
8 voet 4 voet 4 voet 2 voet IV sterk II sterk |
|
Werktuiglijke registers Koppel Pedaal-Manuaal Superoctaafkoppel |
Overige gegevens: Manuaalomvang: C-f”’ Pedaalomvang: C-f’ Stemming: Evenredig zwevend Toonhoogte: a’ = 440 Hz Tractuur: mechanische sleepladen |